Wageningse Eng donker-proof

Het zijn weer de donkere dagen voor kerst. Helaas zijn er niet zo veel plekken in Wageningen waar het nog echt donker is. Bij veel bedrijven, winkels en kantoorpanden brandt ook ’s nachts nog licht. Om duisternis te ervaren moet je op de Eng zijn. Hier is het nog enigszins donker. In de avond kun je er genieten van de sterrenhemel en spannende dierengeluiden. Zo is het is een mooie belevenis om in het donker de steenuil te horen roepen. De gemeente wil de nachtelijke duisternis versterken door verlichting op de Eng te beperken. Hiervoor stelt de gemeente een verlichtingsplan op. Of is het beter om hier te spreken van een Wageningse Eng donker-proof-plan?

In juni 2020 is door de Gemeenteraad van Wageningen de Visie voor de Wageningse Eng vastgesteld. Hierin zijn rust, stilte en donkerte als belangrijke kernkwaliteiten van de Eng benoemd. Deze waarden willen we koesteren en versterken. Daarom is het belangrijk dat er een goed verlichtingsplan komt. Misschien is het u al opgevallen dat de gemeente nu een proef op de Eng houdt. Hierbij wordt op verschillende plekken de straatlantaarns ‘s nachts uitgeschakeld. De proef duurt tot einde jaar. De resultaten worden gebruikt bij voor het verlichtingsplan.

Op de Eng staan nu nog relatief veel grote straatlantaarns, die de hele nacht aan staan. Vooral dieren en planten hebben last van deze verlichting. Volgens het project ‘Licht op natuur’ van het Nederlands Instituut voor Ecologie en de Wageningen University raken vogels ‘van de leg’, worden muizen muurbloempjes en komen vleermuizen juist snacken rond experimentele lantaarnpalen. Het kunstlicht is zelfs een belangrijke oorzaak van de afname van het aantal insecten volgens ecoloog Kamiel Spoelstra. Daarnaast kunnen we met minder licht ook energie en CO2 besparen. Dat is ook belangrijk in verband met de huidige klimaatcrisis. Ik las eens dat als alle winkels en kantoren in Nederland de lampen na sluitingstijd uitdoen we 536 miljoen kWh elektriciteit kunnen besparen. Dat komt overeen met het stroomverbruik van 150.000 huishoudens.

Ik hoor het u al vragen: hoe zit het dan met de verkeersveiligheid en de sociale veiligheid als er minder verlichting is? Er zijn ook andere vormen van verlichting om de veiligheid te vergroten. Denk maar aan fietsverlichting of armbanden met ledlampjes. Hierdoor vallen mensen meer op en ook zien ze de weg voor zich een stuk beter. Daarnaast zijn er nog alternatieven voor verlichting zoals reflectie. Zo gebruiken steeds meer gemeenten lichtgevende wegbelijning. Wageningen had hierbij trouwens de primeur in 2014. Het fietspad Onderlangs (onder de Wageningse Berg) kreeg toen lichtgevende wegmarkering. Ook kunnen tegenwoordig straatlantaarns uitgerust worden met duurzame ledlampen en bewegingssensoren. Die sensoren merken het wanneer personen, fietsers of auto’s in de buurt zijn en zorgen dan voor de juiste verlichting. Is er niemand op straat, dan kan het een stuk minder met die verlichting. Overal en altijd verlichting langs de weg is dus niet altijd nodig.

Gaat de gemeente ook een andere kleur verlichting gebruiken? Uit onderzoek blijkt dat de kleur licht wit en groen licht voor de meeste diersoorten slecht uitpakken. Alleen voor trekvogels op zee is groen licht wel goed. Rood licht bleek voor de meeste onderzochte dieren het minst schadelijk. Langs de weg tussen Bennekom en Heelsum is groene verlichting gebruikt. Maar volgens Spoelstra zijn groen en blauw langs een weg de slechtste kleuren licht die je kunt hebben. Het project van Spoelstra geeft de gemeente voldoende stof om na te denken. Daarnaast is het de vraag of de gemeente geld (over) heeft voor een duurzaam verlichtingsplan met minder en slimme straatverlichting. Als de gemeente de portemonnee niet kan of wil trekken, dan moeten we het waarschijnlijk doen met het uitschakelen van paar bestaande straatlantaarns zoals nu in de proef wordt gedaan. Ik wens iedereen een mooie donkere Eng beleving toe.

Freek Aalbers

Plaats een reactie